Nobela ni RUDY CONTILLO (Nailathala ito sa July 6 – 12, 2024 print edition)
(Maika-44 a Paset)
ARAMIDENDAN nga isyu kontra kaniak ti saan a panangipasublat kadagiti makinaria kadagiti mannalon. Madi daytoy. Eleksion met ngarud!” makapungtot ni Kapitan Enteng a nangsango kadagiti kakaduana.
“Adda nangipulong ken ni Mayor Marcelino, bossing!” kinuna ti pangulo ti asosasion dagiti mannalon a nangkita kadagiti kakadua ti Kapitan. Nagdumog daytoy idi kitaenda iti natadem.
“Apay ngamin a dimo ipabulod iti amin tapno awan koma ti masasao dagiti tao, Mang Danny?” naalumamay ti timek ti kalakayan a pailayon a para kagawad iti grupo ti Kapitan.
“K-kua ngamin, Apo Kagawad, i-isu met ti bilin ni Apo Kapitan Enteng!” adda amak ni Danilo a nangkita iti Kapitan. “Prioridad kano dagiti kakaduatayo…” Kasla aso a nagngernger ni Kapitan Enteng iti pannakadakamat ti naganna.
“Naglokokan? Saannak nga imameg, a!” kinunana ket kurang la a tapisenna ti presidente ti asosasion dagiti mannalon. “Aguray, kap, kastoy laengen. Sungbatantayo ti surat da mayor. Ilawlawagtayo no apay. Agrasontayo!” imbagi ni Kagawad Banong. Inarasaasan kalpasanna ti kagawad ni Kapitan Enteng. Nagtungtung-ed ti Kapitan a nangtaliaw iti presidente ti grupo dagiti mannalon. Mangigis ti isemna a nanggabbay iti daytoy kalpasanna.
SAAN a maawat dagiti mannalon ti rason ni Kapitan Enteng iti saanda a pannakabulod kadagiti makinaria. Inyumanda daytoy ken ni Angkuan. “Ti rigatna, kakadua, siak manen, ti itudtudo ni Kapitan Enteng a nagipulong kada Mayor iti dayta. Ngem adda karbenganyo a mangaramat ken mangbulod kadagiti makinaria.
Kukua amin dagiti mannalon dagita a pagsayaatan nga impaay ti gobierno!” panangilawlawagna. “Dayta ti dakesna, barok. Manon a tawen a kasta lattan. Nagadun a kuliglig, traktora, kada water pump nga impapaay ti gobierno lokal ken nasional. Ngem antukab la unay ni Kapitan Enteng ken ti presidente ti asosasion. Adda pay dua lugan idi nga inted ti turay, ngem binukbukodanda. ‘Tay maysa, imporkiloda a dida impakpakada idi madadael!” kinuna ti kalakayan kadagiti mannalon. Sakasaka daytoy. Madlaw a kagapgapuna iti taltalon ta nakapitpitak pay laeng dagiti gurong ken takiagna.
“Nalaglag-an la koma met ti panagtalonmi, Mang Angkuan, no saanda nga ipaidam!” imbagi met ti maysa a babai a tagtagibian. “Apay ngamin a tagikuaenda? Naglawag met a bagi dagiti mannalon dayta ta naggapu ngarud iti apag ti buis ti birhinia ti naigatang?” kinuna ni Maestro Pitong. Nagtungtung-ed ni Angkuan. Ammona, adda puntos dagiti kalugaranna. No apay ket ngamin a kasta nga agpayso ti sistema a mapaspasamak iti agdama? Napasennaay. No mapagasatan, daytanto ti maysa nga aturenna a madi nga aramid. “Ti madi pay, no ipaupaada, masmasnop. Ket awan met ti maibaskagda a naurnong iti nagpaupaan. Uray no igatang laeng koma iti piesa dagiti makinaria. Butbotanda ti kaha ti barangay ta aggapu amin iti pundo ti pagpatpatarimaanda kadagiti madadael a makinaria,” insalpika ni Maestro Amante.
Napangilangil ni Angkuan. Segun iti impabasada a kopia iti rason da Kapitan Enteng, nadadael kano dagiti makinaria ken ramramit. Isu a saan a maipabulod. Ken saan kano a basol ti Kapitan. Ti kano presidente ti asosasion ti nagdesdesision no asino dagiti mapabulodan. Ammo ni Angkuan, pinagrason ken insakripisio ti Kapitan ni Danilo a taltalkenna.
PAGIN-INANAAN ni Angkuan ti nagdengngeg iti damdamag idi malpas ti panagkampaniada iti dayta a malem. Agalas saisen. Nagawiden dagiti dadduma a kakaduada. Nagbati ketdi da Teniente Charlito, Maestro Pitong, Maestro Amante ken ni Patricio a nagtutungtong iti ruar. Binitbit ni Angkuan ti transistorna ket rimmuar a nakigrupo kadagiti kakaduana idi makapagsukat. Inayabanna ni Oppong idi makatugaw. Imbilinna a mangiruar iti botelia a pagsasanguanda iti terasa.
“Nabara daytoy nga eleksion, kakadua. Segun iti damag, adda manen innem a kandidato iti barangay idiay Mindanao nga inwalangda!” kinuna ni Maestro Amante. “Dayta ti dandanagek. Uray kadagiti kabangibang nga ili ken probinsia, addan dagiti napapatay. Uray idi adayo pay ti eleksion, nabaradan!” kinuna ni Angkuan a nangisenias ken ni Oppong nga ipatengngana ti Jack Daniels ken dagiti baso iti marmol a nagbukel a lamisaan. Nagpaala iti yelo ken mapulotanda kalpasanna.
“Naimas daytoy! Pagpaikkat iti bannog!” kinuna ni Patricio a nanglengnges iti arak. Binusatan a dagus daytoy. “Kasla piek itan ti biag ti tao. Adu ngamin ti matangdananda nga agaramid iti maikaniwas,” kinuna ni Patricio. “Dayta koman ti rumbeng a maisardeng a kultura iti pagilian. Ti panagpipinnatay gapu laeng iti politika!” kinunana ket intik-olna ti basona iti baso ni Teniente Charito.
“Mapaspasamak dayta gapu ta adda dagiti agum iti turay. Dida kayat ti agpasublat. Kasla isuda la ti nalaing ken makabael!” nangemkem ni Teniente Charlito a nangipamindua a nanglengnges iti botelia. Binukbokanna ti basona. Di pay nagkirem a nangitangnguap. Namrayan ni Angkuan a sinaggaysa a kinita dagiti kakaduana. Ammona, naraniag ti masakbayan ti Kakamanguegan no ipabulod dagiti kabarangayanda ti talek kadakuada. Mapagpiaran amin dagiti napilina a para kagawadna.
Adda prinsipioda. Mabalin nga awan ti isarangda a kuarta. Ngem nalablabes pay ngem iti maipaay ti kuarta ti maipaaydanto kadagiti kalugaranda no maikkanda iti gundaway nga agserbi.
No ania ditan ti nagturturongan ti saritaanda. Maysa maysa nangiruar kadagiti parikut a mapaspasamak iti barangay.
Nga ultimo solar drier a pagibilagan iti irik a nairanta a para iti amin, dandani bukbukodan ti Kapitan ken kakaduana a pagibilagan. Maiparit met ngarud ti agbilag iti kalsada. Nadakamatda pay ti pundo dagiti senior citizens a bibiangan ti Kapitan.
Adun dagiti pimmusay a lallakay ken babbaket a di pay naawat ti pamiliada ti benepisioda. Sabali la ti panangpabpabor laeng ti Kapitan kadagiti annak dagiti kakabagian ken kasingedna a maikkan iti educational assistance.
“Saankay nga agdanag, asidegen nga agbannawag iti daya ti narayray a masakbayan ti barangay babaen iti manamnama a baro a kapitantayo!” intuyag ni Teniente Charlito a nagtungtung-ed ken nakagaygayad ti isemna a nangkita ken ni Angkuan. Nagpapaggaakda.
Medio rumasawen ni Teniente Charlito. Rummuaren ti kinaparatona. Kasla kinirog a pasayan iti nagsasaruno a panangitangadna iti basona.
“Advance celebrations ngarud daytoy, kakadua!” intuyag met ni Maestro Amante. Naragsak ti saritaanda. Idi pagammuan ti agkiriring ti selpon ni Teniente Charlito.
Kinitana ti umaw-awag. Ni Major Faustino. “Major, sir! Naimbag a rabiiyo!” kinunana. Timmakder nga immadayo kadagiti kakaduana. Naiturong amin nga imatang da Angkuan ken dagiti kakaduana ken ni Teniente Charlito.
Tung-ed a tung-ed daytoy. Pagna a pagna iti pannakisarsaritana iti selpon. Idi agangay, imbolsana met laeng ti selponna. Nagsubli iti ayanda.
“Okey, rumabiin, kakadua. Last shot tayo ngaruden, Pari Angkuan. Balbaliwantayto manen!” kinunana. Kayat a damagen ni Angkuan no ania ti nagsaritaanda ken ni Major Faustino. Ngem nagdardaras ni Teniente Charlito a nangikaratay iti sling bag-na.
Nagsaludo pay daytoy kadakuada sakbay a nagpakada. Madamdama pay, nagin-inut nga inalun-on ti ulimek ti andar ti Crosswind ti teniente.
(Maituloyto)
