Nobela ni RUDY CONTILLO (Nailathala ito sa April 20 – 26, 2024 print edition)
(Maika-33 a Paset)
NAPARAIPUSAN iti anabaab ti panangbatingting ni Atty. Baldos iti kampanilia. Kasla saan ketdi a mabagkat ni Kapitan Enteng dagiti dapanna nga agsubli iti tugawna. Kayatna koma pay ti agsao ngem alisto ni Atty. Baldos a nangdutdot iti saksakan ti mikropono iti amplifier iti abayna. Nasakit ti kusilap ti Kapitan iti abogado. Nagsasaruno ti panangpunasna iti ling-et iti kilikilina idi kasla kigaw a nagarudok a nagsubli iti tugawna. Maysa a pasurotna ti daras a nangipan iti iggem daytoy a mineral water iti kapitan.
“Intayo nangngegan ti panagsarita ti nakatugaw a Kapitan, ni Apo Vicente “Enteng” Camanaoan, kakabsat. Palakpakantayo man ni Apo Kapitan!” kinuna ni Atty. Baldos a nagmuestra iti panagsaritana. Nagiiriag, nagpapalakpak dagiti naitallaong. Nabang-aran ni Kapitan Enteng idi taliawenna dagiti agpalpalakpak. Nanayonan ti bilang dagiti kinasarita ken tinangdananna. Mayat ti iiriaganda. Awan dumada kadagiti agir-iriag idi iti EDSA idi mapatappuak ni Presidente Erap iti puesto.
Nabang-aran. Winagisan ida ti Kapitan. Impagarupna itayen no nagin-inuten a nagpanaw dagiti kinatulagna. “Ita, intayo met ngarud isublat a denggen ni Apo Juan “Angkuan” Dela Cruz, ti makabalubal ni Kapitan Enteng. Kas ammotayo amin, beterano a Kapitan ni Apo Enteng. Ala, bay-antayo a ni Apo Angkuan ti mangyam-amo iti bagina! Intay man ngarud sarabuen iti nabara a palakpak, gagayyem ken kakabsat!” panangyam-ammo ni Atty. Baldos. Sinarabo ti tiptipat ken riaw ni Angkuan.
“Ti manamnama a sumaruno nga agkapitan iti Barangay Kakamanguegan, Angkuan, mapangnamnamaan!” impukkaw dagiti agtutubo. “Angkuan! Angkuan, agpainumkan!” impasaruno dagiti lallakay a nagpapalakpak. Ad-addan ti paggaak dagiti naitallaong. Kasla limmag-an ti rikna ni Angkuan idi makitana a mayat ti kumpas ti palakpak da Mayor Marcelino, Judge Jesus Buena, ken pasado Konsehal Jovito nga agtitinnung-ed. Nakaisem met a mangluglugay kenkuana da General Realidad, Atty. Juanario ken dagiti para kagawadna. “Ammomon ti pagannurotan, Mr. Dela Cruz. You have five minutes! The table is yours, sir!” kinuna ti abogado a nangpatit iti kampanilia. “Agyamanak Abogado Baldos. Appo a madaydayaw a kalugarak ditoy Kakamanguegan, sapasapenkayon a kablaawan…” kinuna ni Angkuan.
Immanges iti nauneg a nangtaliaw iti mayor. “Apo Mayor Marcelino, Judge Jesus Buena, Apo pasado Konsehal Jovito, ken dagiti kakaduak, dakay amin, naimbag nga aldawyo a padapada…” Nakapaspasnek dagiti naitallaong a nakatangad ken ni Angkuan. Mailadawan a magagaranda a manguray no ania ti sumaruno nga ibalikasna. “Daytoy nanumo nga anak ken kabsatyo, kas am-ammoyon, apo, maysa a retirado a nanumo nga empleado iti Agrario. Gagemko ti agpaidasig tapno makapagserbiak met iti barangaytayo. Adu, wen adu dagiti arapaapko nga isayangkat no ipabulodyo kaniak ti talekyo. Umuna, isu ti pannakasemento amin a barangay roads. Saan laeng a panay a rugi.
Maikadua, rumbeng a maidanon ti serbisio ti elektrisidad iti kasulinekan a purok. Maikatlo, ipangrunakto ti pannakabangon ti maysa a moderno a barangay health center, ken pagbalinentayton a naan-anay nga elementaria ti eskuela primariatayo!” Immawer ti natibong a sipsipat iti kinalawag dagiti impatayab a balikas ni Angkuan. Kasla agpagunggan dagiti agtutubo. Nakita ni Angkuan nga ingngato ni Kapitan Enteng dagiti imana. Ngem linemmes ti iriag dagiti agtutubo dagiti riaw ken palakpak dagiti pasurotna.
Ammo ni Angkuan a magmagna ti oras. Innalana ti nabatbati a gundaway a nangipeksa kadagiti ar-araraw dagiti kalugaranda. “Apo Kapitan, pudno unay ti kinunayo nga adda dagiti nasemento a kalsada. Ngem agdadata a kinapudno a pasig amin a rugi.
Maburburbor payen ti dadduma! Agpayso nga adda planta ti koriente ditoy ngem apay a napaidaman dagiti kalugarantayo iti serbisio ti koriente? Iti kinarigat ti dalan, maanakan dagiti masikog a maitaray iti district hospital! Kakaasi dagiti ubbing a mailutlutlot iti dalan no mapanda agbasa! Pudno nga adda simmayaat ti biagna. Ngem kas iti karasay ti panagsabong ti kawayan ti bilangda!” kinuna pay ni Angkuan. Kunam pay, awanen ti aridenggan.
Kasla nadanuman a tukak dagiti agsisinnungbat a kakadua ni Angkuan ken pasurot ni Kapitan Enteng! “Dayta man, Apo Angkuan! Saan la a painum no madamdama, addanto payen pulotan! Nangabakkan!” inyiriag manen dagiti lallakay a nagpapaggaakan dagiti naitallaong. “Agtalnatayo, kakabsat! Agtalnatayo!” inyanawa ni Atty. Baldos idi mabatingtingna ti kampanilia iti panaggibus ti oras ni Angkuan. Natanang dagiti addang ni Angkuan a nagsubli iti tugawna.
Manen, saan a nailaksid kenkuana ti kinalawag ti rupa da Mayor Marcelino ken Judge Jesus Buena. Mayat met ti innapir dagiti kakaduana iti bangir a binnatog ti tugaw. Idinto nga agkaralitak ti kamera dagiti media a nangirekord kadagiti pasamak.
Nagtengngaan da Angkuan ken Kapitan Enteng ni Atty. Baldos. Iti itatakder itay ti Abogado a napan iti rostrum, nalawag a nakita ni Angkuan ti nalidem a rupa ni Kapitan Enteng.
Kasla naapiang a Sanglay ti langana. Punas a punas daytoy iti nadarugsoyen a ling-etna. No namin-anon a sineniasanna ni Mary a mangipan iti mineral water nga arub-obenna. “Ita, bagi manen ni Apo Kapitan Enteng ti mangsungbat kadagiti imbaga ni Apo Angkuan!” kinuna ni Atty. Baldos idi sumardeng ti anabaab.
Napardas ni Kapitan Enteng a timmakder. Kasla toro daytoy a nagturong iti rostrum. Planadonan ti aramidenna. Daytoyen ti gundawayna. Saan a siak ti ibabainyo ditoy! Diables, kitaek man ita ti laingyo! Intabbaaw ti uneg ni Kapitan Enteng a nangtaliaw pay iti nasakit kada Mayor Marcelino idi mapatit ti kampanilia a mangipakdaar a rugiannan ti agsarita. “Kayatko nga ilawlawag no apay a saan a malmalpas dagiti kalsada iti barangay!” inraed ni Kapitan Enteng a nangitag-ay iti imana a nagiiriagan dagiti tao.
“Saanko a basol. Basol ti mayortayo! Gapu ta saannak a kadua iti politika, yudina dagiti para iti Kakamanguegan!” impigsana. Nakangirsi a nangtaliaw ken ni Mayor Marcelino. Napatal-o iti nagtugawanna ni Mayor Marcelino iti nangngegna. Isenseniasna dagiti imana nga awan kinapudno dagiti insawang ni Kapitan Enteng.
Ngem inalun-on laeng ti iriag dagiti kakadua ti Kapitan dagiti saona. “Balbalatong a Kapitan!” pagammuan ta adda nangipukkaw. “Aminenna koman a kapuy ken sadut!” adda nangpasaruno. Gapu ta kasla galieraanen ti plasa, saanen a maitudo no asino dagiti nagbassawang. “No apay nga awan ti koriente dagiti dadduma a purok,” intuloy ni Kapitan Enteng ti panagsaona.
“Saan a siak ti pabasolenyo! Basol daytoy ti electric cooperative!” impigsana a nangingato pay iti dua nga imana. Nasippaw a dagus dayta dagiti kakaduana ket nagpapalakpak ken nagaarianggada. Ngem bimmales iti iriag dagiti kakadua ni Angkuan. Ad-addan nga awan ti aridenggan.
“Kapitan Palusot!” adda nangitabbbuga. “Kapitan Sadut!” kinuna met dagiti dadduma. No ania ditan a nagan, naibuniag amin ken ni Kapitan Enteng iti rurod dagiti agbuybuya. Kasla nasilian ti piditpiditna, nagtupa dagiti sangina. Agsao koma pay ni Kapitan Enteng, ngem apagisu met a pinatit ni Atty. Baldos ti kampanilia.
Saan latta a nagsardeng ti anabaab. Agririnnikiaren dagiti pasurot ni Kapitan Enteng ken Angkuan. Nagsasaruno ti silbato dagiti polis. Ngem kasla awan ti nangngeg dagiti umariangga nga agbuybuya.
(Maituloyto)
